Günümüz şartları göz önüne alındığında ve bugünkü yaşam tarzımız için gerekli olan besin öğeleri düşünüldüğünde yüksek potansiyelli vitamin, mineral, aminoasit, antioksidan etkili bitkilerin kullanımı sağlık açısından elzem olabilir.
Günlük enerjiyi karşılamak için, tüm B3 vitamin formları, vücutta NAD+ ve NADH+ adlı aktif koenzime dönüşür. Bu enzimler, sinir fonksiyonlarını destekleyen, karbonhidrat, yağ, kolesterol, protein metabolizmasında rol alan, enerji üretimini sağlayan enzimlerdir. Magnezyum karbonhidrat metabolizmasında da etkilidir ayrıca insülinin sentezi ve sekresyonu için gereklidir.
C vitamini kollajen, çeşitli enzimler, adrenal hormonlar gibi çeşitli esansiyal maddelerin vücutta üretimi için gereklidir. Ayrıca aminoasitlerin, nörotransmitterlerin, kolesterolün, folik asidin ve demirin metabolizması için de gereklidir.
B1 vitamini thiamin pyrophosphate (TPP) enziminin; B2 vitamini, flavin mononukleotide (FMN) ve flavin adenine dinukleotide (FAD) enzimlerinin esansiyel ko-enzimleridir. Tüm B3 vitamini formları NAD+ ve NADH+ adlı aktif koenzimlere dönüşür. Ayrıca vücudumuzdaki glutatyon gibi bazı hayati bileşiklerin de rejenerasyonu için gereklidirler.
Bakır, manganez, molibden ve çinko gibi diğer mineraller vücuttaki diğer enzimlerin üretiminde ve aktivasyonunda yer alır.
B vitaminleri; hafıza, düzgün mental fonksiyon, düzgün sinir ve kas fonksiyonlarından sorumlu olan asetilkolin adlı nörotransmitterin sentezi ve salıverilmesi için gereklidir. Ayrıca B12 vitamini hücre membranında fosfolipitlerin ve miyelin kılıfının yapımı için gereklidir. Seratonin, noradrenalin ve dopamin gibi nörotransmitterlerin üretimi için B vitaminleri gereklidir.
E vitamini beyin, omurilik ve periferal sinir dokusunu oksidatif stresten kaynaklı bozukluklara karşı korumaktadır. Magnezyum ve kalsiyum birlikte çalışarak sinir iletiminin doğru bir şekilde çalışmasını sağlar.
Beta glukan güçlü bağışıklık destekleyicidir. Ekmek mayasının hücre duvarından elde edilen polisakkarit yapıda bir moleküldür. Yapılan birçok çalışmada beta glukanın beyaz kan hücrelerini aktive edebildiğini göstermiştir. Aktive ettiği makrofajlar ve nötrofiller, tümör hücrelerini tanıyarak, bunların yok edilmesine yardımcı olur, oksidatif hasar sonucu oluşan hücre atıklarını ortadan kaldırır, zarar görmüş doku onarımının hızlanmasını sağlar.
Resveratrol bilinen en güçlü antioksidanlardan biridir. İçeriğindeki polifenoller E vitaminine göre 50, C vitaminine göre 20 kat daha fazla antioksidan etkinlik göstermektedir. Bağ dokusunun ana proteini olan ve bağ dokusunu koruyup, bütünlüğünü ve esnekliğinin devamını sağlayan kollajeni dokuya bağlayıp stabilize eder. Kollajen; deri, kan damarları, eklem dokuları, solunum ve sindirim sisteminin temel bileşenlerindendir. Polifenoller birkaç farklı mekanizma ile çalışarak antienflamatuar etkinlik de gösterirler. Histaminin, enflamatuar prostoglandinlerin ve enzimlerin üretim ve salıverilmelerini düzenleyerek enflamasyon oluşumunu önlerler. Serbest radikalleri temizleyerek de serbest radikal hasarına bağlı enflamasyon oluşumunu veya tetiklenmesini önlerler.
Guarana, sabun ağacıgillerden küçük kırmızı meyveli, yüksek dozda kafein içeren tropik bir bitki türüdür. Guarana, uyarıcı etkisiyle zihinsel ve fiziksel açıdan dayanıklılık sağladığı gibi kullanan kişiye mücadele gücü verir. Bitki, içerdiği yüksek orandaki kafein ile antitoksin özelliği taşır ve patojenlere karşı etkilidir. Kahve çekirdeklerinde kafeinin %1-2 düzeyinde olduğu düşünüldüğünde, guarana tohumunda %2-4.5 düzeyinde olan kafein miktarının oldukça yüksek olduğu dikkat çekmektedir. Yapılan bazı çalışmalar bu bitkinin iştahı azalttığını ve yağ yakımını artırdığını ortaya koymuştur. Guarananın zayıflatıcı etkisinin sebebi bitkinin içerdiği yüksek orandaki
kafeindir. Fareler üzerinde yapılan bir deneyde, guarananın farelerde yağ yakımını hızlandırdığı, ancak kafeinden arındırılmış guarananın böyle bir etkisi olmadığı saptanmıştır.
L-Karnitin enerji elde etmek için uzun zincirli yağ asitlerinin mitokondriye taşınması için gerekli olan aminoasitlerden biridir. L-Karnitin eksikliğinde yağın büyük bir kısmı yakılamaz, yağlar hücrede birikir yada trigliserit gibi kan yağları olarak kan dolaşımına katılır. Düzenli egzersiz programları ile daha fazla yağın enerjiye dönüşmesi mümkündür. Kafein ile birlikte kullanımı yağ yakımını hızlandırır ve sinerjik etki gösterir. Astaksantin kırmızı turuncu renkli karotenoidlerdendir. Çok güçlü antioksidan ve özellikle göz sağlığının korunmasında önemlidir.
Kaynaklar:
- Showell MG1, Mackenzie-Proctor R, Jordan V, Hart RJ.Antioxidants for female subfertility.Cochrane Database Syst Rev. 2017 Jul 28;7:CD007807. doi: 10.1002/14651858.CD007807.pub3.
- Showell MG1, Mackenzie-Proctor R, Brown J, Yazdani A, Stankiewicz MT, Hart RJ.Antioxidants for male subfertility. Cochrane Database Syst Rev. 2014;(12):CD007411. doi: 10.1002/14651858.CD007411.pub3. Epub 2014 Dec 15.
- Han X1, Eggett DL2, Parker TL1.Evaluation of the Health Benefits of a Multivitamin, Multimineral, Herbal, Essential Oil-Infused Supplement: A Pilot Trial.J Diet Suppl. 2017 Jul 10:1-8. doi: 0.1080/19390211.2017.1331943.
- Wang Q1, Zhao Y2, Guan L3, Zhang Y4, Dang Q5, Dong P6, Li J7, Liang X8.Preparation of astaxanthinloaded DNA/chitosan nanoparticles for improved cellular uptake and antioxidation capability.Food Chem. 2017 Jul 15;227:9-15. doi: 10.1016/j.foodchem.2017.01.081. Epub 2017 Jan 17.
- Kurinnyi DA1, Rushkovsky SR2, Dybska OB1, Dubrovina GV1, Pilinska MA1.Astaxanthin modifies clastogenic effects of ionizing radiation in vitro in peripheral blood lymphocytes of the persons recovered from acute radiation sickness.
- Shinji Murosaki, Tae Ryong Lee, Koutarou Muroyama, A combination of Caffeine, Arginine, Soy Isoflavones and L-Carnitine Enhances both liipolysis and fatty asid oxidation in 3T3- L1 and HepG2 Cells invitro and in KK mice in vivo.The Journal of nutrition,2007, 2252-2257.